26 augustus, Catania, door Jaap
Na twee dagen Taormina en de Etna spoeden we ons weer verder. Taormina voelde als een enclave van comfortabel toeristenvertier, eten, winkeltjes, een mooi gedrappeerd oud Grieks theater (dat in werkelijkheid een Romeins theater is maar daarvoor lag er ooit een Grieks theater, so they say) waar, je gelooft het niet, weer de Aida op het programma staat, toeristendrommen door de pitoreske straatjes, wachten in de rij voor populaire restaurants en een toch wel heel erg goede ijszaak waar we dan bij toeval een keer of wat langs kwamen. Dat is het Italie zoals we het kennen van Toscane, van de meren, van Verona en Bologna. Prachtig, idyllisch, verbonden met oude cultuur die ook onze cultuur heeft gevormd, verbazingwekkende kunst van Da Vinci, Michelangelo en hoe heten ze allemaal, het eten waar je niet genoeg van kunt krijgen, het weer, the scenery, alles wat ons Hollandse leven wat verheft en ons vrolijk en licht stemt. Dat Italie dus, het bestaat, ook hier op Sicilie en het heet hier Taormina. En dan als toetje nog een comfortabele uitbarsting van de Etna, niet eentje die echt alles in het honderd schopt, maar gewoon, spectaculaire plaatjes van Stromboliaanse explosies en lava-stromen die langzaam de berg afkruipen. Een toeristen-uitbarsting. We fietsten gisteren op de Etna en eindigden op 1800 m in de lavastroom van een vorige uitbarsting. Dan pas zien we hoe allesvernietigend zo’n lavastroom is. Hoe dan ook, Taormina en Etna, een onweerstaanbare combinatie waar we ons moeilijk van konden losrukken. Maar het moest wel vandaag. Naar Catania, en verder in de richting van Syracusa. Catania waar al een week een schip in de haven ligt met oorspronkelijk 170 vluchtelingen die in de Middellandse Zee van rubberbootjes zijn opgepikt. We fietsen er doorheen vandaag, een foeilelijke stad, vol grote, vervallen, vuile woonkazernes. We fietsen langs de haven maar zien de Diciotti waar de vluchtelingen op zitten niet liggen. Italie weigerde ze tot het land toe te laten, ze moesten aan boord blijven in dramatische omstandigheden. Het probleem Europa in zijn meest indringende vorm. De vluchtelingen uit Afrika vormen een probleem voor heel Europa, maar ze komen niet aan in Nederland of Duitsland, nee ze komen aan in Italie en Malta. In Italie zijn sinds 2014 al 700.000 vluchtelingen aangekomen, die bijna allemaal in de illegaliteit ergens in het land zijn verdwenen. We zien ze in de straten van al die arme en verloederde steden. Italie vraagt terecht dat andere EU landen ook vluchtelingen opnemen maar zij, en Nederland lijkt hartelijk mee te doen, komen maar niet tot overeenstemming over een gezamenlijke opvang in de lidstaten. En zolang die er niet is is het probleem vooral van Italie, heel prettig. Het is niet raar dat voor Italie bij monde van de rauwe populist en vice premier Salvini de maat vol is. Maar moet dat ten koste gaan van de 170 armoedige, verzwakte vluchtelingen op een schip in de haven? Als je langs Bergen-Belsen bent gefietst schrik je van hoe we ook nu, midden in Europa, mensen van alle menselijkheid kunnen ontdoen. Een klassiek dilemma van aan elkaar tegengestelde doelen zonder voor de hand liggende oplossing, anders was het geen dilemma. Een antwoord gaven officieren van justitie op Sicilie: zij stelden een onderzoek in of Salvini niet strafbaar handelde door het onrechtmatig feitelijk gevangen houden van de vluchtelingen. Salvini riep trots: laat ze maar komen die officieren, ik zal ze graag uitleggen hoe ik de grenzen van Italie verdedig! Maar toch ging hij overstag, de vluchtelingen mochten vanochtend vroeg van boord in Catania. Er was ineens een oplossing met de katholieke kerk, Ierland (waar de Paus dit weekend toevallig spijt betuigde over de wandaden van priesters) en Albanie. Maar de druk van vervolging speelde misschien wel de grootste rol. Het recht zegevierde, hier op Sicilie, wie had dat gedacht? Dit eiland, en dit hele land, is door en door corrupt, zei Kay onze Koreaanse huisbazin van de laatste dagen. Op alle niveaus, overal, ook in het Noorden. Mensen kijken de andere kant op om zichzelf en hun families te beschermen. En nog functioneert Italie en heeft het al die pracht en oude kunst en dat eten en de hele dolce-vita-santemekraam. “They are spoilt like small children.” Ze hebben het simpelweg veel te goed om de problemen op te lossen. De vijf-sterren beweging die nu regeert is een reactie op alle corrupte politieke partijen, maar wat je ervoor terugkrijgt is fel en agressief populisme dat vluchtelingen laat verkommeren in de haven van Catania. Het dilemma Italie.
